Ο αστιγματισμός είναι ένας κοινός και διαδεδομένος τύπος διαθλαστικού σφάλματος. Προκαλεί διαταραχή στον τρόπο με τον οποίο οι ακτίνες του φωτός εστιάζονται εντός του ματιού, με αποτέλεσμα τη θολή, ασαφή και παραμορφωμένη όραση.
Αιτίες:
Ο αστιγματισμός είναι μια κατάσταση που προκαλείται από λεπτές διαταραχές στον τρόπο με τον οποίο το μάτι κάμπτει το φως (μια διαδικασία που ονομάζεται διάθλαση) που περνά στον αμφιβληστροειδή, δηλαδή την ευαίσθητη στο φως περιοχή στο πίσω μέρος του βολβού του ματιού. Το οπτικό νεύρο μεταδίδει νευρικούς παλμούς από τον αμφιβληστροειδή στον εγκέφαλο, ο οποίος τις μεταφράζει σε όραση.
Εάν η οπτική σας ικανότητα λειτουργεί σωστά, ο κερατοειδής, και ο φακός πίσω από αυτό, διαθλά το φως στον αμφιβληστροειδή. Δυστυχώς, σφάλματα στην καμπυλότητα του κερατοειδούς ή του φακού (ή και τα δύο) μπορούν να αποτρέψουν τη σωστή εστίαση των εικόνων στον αμφιβληστροειδή. Ο εγκέφαλος αντιλαμβάνεται αυτές τις οφθαλμικές βλάβες ως ασαφείς ή παραμορφωμένες εικόνες.
Ο αστιγματισμός είναι ένα από τα τρία πιο κοινά είδη διαθλαστικών σφαλμάτων. Τ’ άλλα δύο είναι η μυωπία και η υπερμετρωπία.
Ο κερατοειδής είναι ένας διαφανής θόλος που καλύπτει την μπροστινή επιφάνεια του ματιού. Είναι καμπύλος σαν το φακό ενός τηλεσκοπίου ή μιας κάμερας. Ο καμπύλος κερατοειδής και ο φυσικός φακός κατευθύνουν τα φωτεινά σήματα στον αμφιβληστροειδή, με αποτέλεσμα την καθαρή όραση.
Δυστυχώς, οι κερατοειδείς και οι φακοί μπορεί να έχουν ατελείς καμπύλες που παρεμποδίζουν τη διάθλαση, δημιουργώντας την παραμορφωμένη όραση που ονομάζουμε αστιγματισμό. Ελαττώματα σ’ άλλες δομές εντός του οφθαλμού μπορούν επίσης να συμβάλλουν στον αστιγματισμό.
Συμπτώματα:
Τα συμπτώματα του αστιγματισμού περιλαμβάνουν:
- Στραβισμό.
- Θολή ή παραμορφωμένη όραση σε κοντινές ή μακρινές αποστάσεις.
- Κακή νυχτερινή όραση.
- Διπλή όραση στο ένα ή και στα δύο μάτια.
- Καταπόνηση των οφθαλμών.
- Πονοκεφάλους.
Διάγνωση:
Κατά τη διάρκεια των τεστ οράσεως, ο γιατρός θα πραγματοποιήσει σάρωση του οφθαλμού για να μετρήσει ολόκληρη την επιφάνειά του σε τρεις διαστάσεις. Οι τομές του ματιού που ονομάζονται μεσημβρινοί βοηθούν τον οφθαλμίατρό να εντοπίσει σημεία στον κερατοειδή που προκαλούν αστιγματισμό. Μια μέτρηση που ονομάζεται «διόπτρα» εκτιμά το πόση διάθλαση προκαλείται σε κάθε μεσημβρινό.
Οι μεσημβρινοί του ματιού μοιάζουν με τους δείκτες ενός ρολογιού. Ένας μεσημβρινός, για παράδειγμα, είναι η γραμμή που συνδέει το 6 (κάτω) με το 12 (πάνω). Ένας άλλος μεσημβρινός είναι η γραμμή που συνδέει το 9 (αριστερά) με το 3 (δεξιά).
Οι οφθαλμολόγοι αξιολογούν τις διαφορές μεταξύ των μεσημβρινών του ματιού για να καθορίσουν τις πιθανές αποκλίσεις απ’ τη φυσιολογική όραση. Η διάγνωση του αστιγματισμού γίνεται με μια απλή μέτρηση της οπτικής οξύτητας του ατόμου, είτε με τοπογραφία του κερατοειδούς, pentacam, topolyzer. H τοπογραφία του κερατοειδούς μπορεί να πραγματοποιηθεί και με το κερατόμετρο, γνωστή συσκευή ως ophthalmometer.
Αστιγματισμός στα παιδιά:
Τα μωρά γεννιούνται συχνά με αστιγματισμό, αν και γενικά εξαφανίζεται μέσα στον πρώτο χρόνο της ζωής τους. Λίγα παιδιά δείχνουν σημάδια αστιγματισμού μέχρι την ηλικία των 5 έως 9 ετών.
Ωστόσο, ορισμένα παιδιά δεν ξεπερνούν τον αστιγματισμό τους με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζουν μαθησιακές δυσκολίες.
Είναι, συνεπώς, σημαντικό να προγραμματίζονται τακτικές οφθαλμολογικές εξετάσεις, προκειμένου να εντοπιστούν ζητήματα αστιγματισμού ή/και άλλων διαθλαστικών προβλημάτων.
Τύποι αστιγματισμού:
Ο αστιγματισμός έχει τρεις κύριες ταξινομήσεις:
- Απλός αστιγματισμός: Η μία εστιακή γραμμή εστιάζεται πάνω στον αμφιβληστροειδή, ενώ η άλλη μπροστά από τον αμφιβληστροειδή. Ο λεγόμενος απλός μυωπικός αστιγματισμός. Η μία εστιακή γραμμή εστιάζεται πάνω στον αμφιβληστροειδή, ενώ η άλλη πίσω από αυτόν. Γνωστός ως απλός υπερμετρωπικός αστιγματισμός.
- Σύνθετος αστιγματισμός: Καμιά από τις δύο εστιακές γραμμές δεν εστιάζονται πάνω στον αμφιβληστροειδή αλλά και οι δύο βρίσκονται είτε μπροστά (σύνθετος μυωπικός αστιγματισμός) είτε πίσω (σύνθετος υπερμετρωπικός ασιγματισμός) από τον αμφιβληστροειδή.
- Μικτός αστιγματισμός: Η μία εστιακή γραμμή σχηματίζεται μπροστά και η άλλη πίσω από τον αμφιβληστροειδή.
Θεραπευτική αγωγή:
Γυαλιά ηλίου, φακοί επαφής και ορισμένες χειρουργικές επεμβάσεις, όπως LASIK, μπορούν να διορθώσουν τον αστιγματισμό.
Γυαλιά: Πρόκειται για ειδική κατηγορία γυαλιών τα οποία διορθώνουν τα διαθλαστικά λάθη στον κερατοειδή και το φακό του ματιού.
Φακοί επαφής: Μπορούν να συμβάλουν στην αντιμετώπιση του αστιγματισμού και διατίθενται σε τρία είδη:
- Τορικοί. Αυτοί οι μαλακοί φακοί μπορούν να έχουν διαφορετικά επίπεδα διάθλασης που ευθυγραμμίζονται με μεμονωμένους μεσημβρινούς του ματιού, επιτρέποντας ακριβείς διορθώσεις της όρασης. Λόγω των πολύπλοκων σχεδίων τους, οι φακοί επαφής για τον αστιγματισμό είναι συχνά πιο ακριβοί από άλλους τύπους.
- Gas permeable. Αυτοί οι άκαμπτοι φακοί έχουν ομοιόμορφο σχήμα που αντικαθιστά ουσιαστικά το φαινόμενο της διάθλασης του κερατοειδούς με αποτέλεσμα να παρέχουν ευκρινέστερη όραση. Μπορεί να μην είναι ιδιαίτερα άνετοι, αλλά μπορούν να συμβάλλουν σημαντικά στη μείωση των συμπτωμάτων του αστιγματισμού.
- Υβριδικοί. Αυτοί οι φακοί είναι άκαμπτοι στο κέντρο για μεγαλύτερη οπτική ευκρίνεια και μαλακοί στα άκρα για περισσότερη άνεση.
Χειρουργική επέμβαση: Οι επεμβάσεις για την αναμόρφωση του κερατοειδούς και την αφαίρεση του καταρράκτη μπορούν να διορθώσουν τον αστιγματισμό. Για παράδειγμα, η χειρουργική επέμβαση LASIK χρησιμοποιεί λέιζερ υψηλής ακρίβειας για να κάνει τον κερατοειδή πιο συμμετρικό και μπορεί να διορθώσει μόνιμα προβλήματα αστιγματισμού.
Εναλλακτικά, ένας χειρουργός μπορεί να εμφυτεύσει έναν τορικό ενδοφθάλμιο φακό (IOL) στο μάτι για να διορθώσει τον αστιγματισμό και ταυτόχρονα να αφαιρέσει τον καταρράκτη.
Ωστόσο, επειδή τα προβλήματα στην όραση ποικίλουν από άτομο σε άτομο, αφού δεν παρουσιάζουν όλη τον ίδιο βαθμό αστιγματισμού, θα πρέπει να δώσετε ιδιαίτερη προσοχή στην επιλογή και τη λειτουργία των γυαλιών ή των φακών επαφής που θα χρησιμοποιήσετε.
Είναι πάρα πολύ σημαντικό να επισκεφθείτε έναν εξειδικευμένο γιατρό, προκειμένου να εξετάσει όλες τις διαθέσιμες επιλογές που έχετε για τη θεραπεία του αστιγματισμού με βάση την κλινική σας εικόνα, έτσι ώστε να πετύχετε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
Πηγή:
allaboutvision.com