Η τοξοπλάσμωση είναι μια μόλυνση που μπορεί να προκληθεί από ένα παράσιτο. Το παράσιτο ονομάζεται Toxoplasma gondii (T. gondii). Τα περισσότερα άτομα που έχουν μολυνθεί δεν έχουν συμπτώματα και δε χρειάζονται θεραπεία. Όμως η τοξοπλάσμωση μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα υγείας για όσους έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα και για βρέφη που απέκτησαν την ασθένεια από τις μητέρες τους.
Τι προκαλεί τοξοπλάσμωση;
Η τοξοπλάσμωση προκαλείται από μόλυνση με παράσιτο που ονομάζεται T. gondii. Η τοξοπλάσμωση χωρίζεται σε δύο τύπους: επίκτητη και συγγενής.
Επίκτητη τοξοπλάσμωση
Δεν μπορείτε να κολλήσετε τοξοπλάσμωση από άτομο που έχει μολυνθεί. Για να μολυνθείτε από το παράσιτο, θα πρέπει αυτό να εισχωρήσει στο σώμα σας. Αυτό μπορεί να συμβεί με:
- Την κατανάλωση μολυσμένων τροφίμων ή νερού. Τα ωμά κρέατα, το πόσιμο νερό, τα άπλυτα φρούτα και λαχανικά και τα μη παστεριωμένα γαλακτοκομικά προϊόντα μπορούν να γίνουν αγωγός για τη μεταφορά του παρασίτου στο ανθρώπινο σώμα.
- Κατά τη διαδικασία της κηπουρικής, καθώς τυχαία μπορεί να καταναλώσετε μικρές ποσότητες μολυσμένου χώματος.
- Καθαρισμός κουτιού απορριμμάτων από κατοικίδια ζώα. Το παράσιτο μπορεί να εισέλθει στο σώμα σας, αφού αγγίξετε το στόμα σας, χωρίς να πλύνετε τα χέρια σας, μετά τον καθαρισμό των απορριμμάτων κατοικίδιου ζώου.
- Σκεύη μαγειρικής. Το παράσιτο μπορεί να μεταφερθεί στην επιφάνεια του μαχαιριού που χρησιμοποιήθηκε για το κόψιμο κρέατος κι από εκεί σε άλλα τρόφιμα που θα καταναλωθούν.
- Μετάγγιση αίματος ή μεταμόσχευση οργάνων.
Συγγενής τοξοπλάσμωση
Η τοξοπλάσμωση μεταδίδεται επίσης κι από τη μολυσμένη μητέρα στο παιδί κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Εάν μια μητέρα μολυνθεί από τοξοπλάσμωση πριν ή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, μπορεί να τη μεταδώσει στο παιδί.
Συμπτώματα
Τα περισσότερα υγιή άτομα με τη νόσο δε γνωρίζουν ότι έχουν μολυνθεί και δεν εκδηλώνουν συμπτωματολογία. Όταν τα άτομα παρουσιάζουν συμπτώματα, αυτά είναι πολύ παρόμοια με εκείνα της γρίπης και μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Πρησμένοι λεμφαδένες.
- Πυρετός.
- Πόνοι στο σώμα.
- Κούραση.
- Πονοκέφαλος.
Αυτά τα συμπτώματα μπορούν να διαρκέσουν για εβδομάδες ή και μήνες. Συνήθως θα φύγουν μόνα τους.
Άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα
Το ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να αποδυναμωθεί εάν έχετε HIV, εάν κάνετε χημειοθεραπείες ή εάν παίρνετε έναν ανασοκατασταλτικά. Σε αυτές τις περιπτώσεις, το σώμα δεν καταπολεμά τις λοιμώξεις όπως θα έπρεπε. Γι’ αυτό, τα άτομα με τοξοπλάσμωση, μπορούν να εμφανίσουν σοβαρότερα συμπτώματα λοίμωξης. Αυτά περιλαμβάνουν:
- Ισχυρούς πονοκεφάλους.
- Εγκεφαλίτιδα (σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να προκληθεί ακόμη και θάνατος, εάν δεν αντιμετωπιστεί).
- Μυικοί σπασμοί.
- Αλλαγές στη διάθεση.
- Σύγχυση.
- Επιληπτικές κρίσεις.
- Προβλήματα στους πνεύμονες.
- Αδυναμία, αίσθηση μουδιάσματος στη μία πλευρά του σώματος.
Άτομα που διατρέχουν κίνδυνο οφθαλμικής τοξοπλάσμωσης
Μερικά άτομα (συμπεριλαμβανομένων αυτών με υγιές ανοσοποιητικό σύστημα) διατρέχουν κίνδυνο εμφάνισης οφθαλμικής τοξοπλάσμωσης. Η οφθαλμική τοξοπλάσμωση προκαλεί φλεγμονή του αμφιβληστροειδούς, που βρίσκεται στο πίσω μέρος του ματιού. Μπορεί να οδηγήσει σε τύφλωση, εάν δεν αντιμετωπιστεί. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Θολή ή μειωμένη όραση.
- Ευαισθησία στο φως.
- Ερυθρότητα και πόνος στα μάτια.
Συμπτώματα στα μωρά
Σε εγκύους, η τοξοπλάσμωση μπορεί να προκαλέσει αποβολή. Τα μωρά που γεννιούνται από μητέρες με τοξοπλάσμωση εμφανίζουν:
- Χαμηλό βάρος γέννησης.
- Διευρυμένο ήπαρ ή σπλήνα.
- Ίκτερο (κιτρίνισμα του δέρματος και των ματιών).
- Οφθαλμική τοξοπλάσμωση.
Πολλά μωρά γεννιούνται χωρίς συμπτώματα, αλλά εξακολουθούν να φέρουν τη λοίμωξη. Μερικά θα αναπτύξουν προβλήματα χρόνια αργότερα όπως:
- Μαθησιακές δυσκολίες.
- Απώλεια ακοής.
- Οφθαλμικές λοιμώξεις.
- Απώλεια όρασης.
Θεραπεία τοξοπλάσμωσης
Τα περισσότερα υγιή άτομα με τη νόσο (εξαιρουμένων των γυναικών με εγκυμοσύνη) δε χρειάζονται θεραπεία, επειδή το ανοσοποιητικό τους σύστημα είναι ικανό να καταπολεμήσει την ασθένεια.
Για έγκυες γυναίκες με τοξοπλάσμωση
Σε ορισμένες περιπτώσεις, ένας συνδυασμός φαρμάκων χρησιμοποιείται για να σταματήσει τη μετάδοση της νόσου από τη μητέρα στο αγέννητο παιδί της. Εάν το παιδί προσβληθεί κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, τα αντιβιοτικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον έλεγχο της νόσου.
Για μωρά που γεννιούνται με τοξοπλάσμωση
Όταν τα μωρά έχουν συμπτώματα τοξοπλάσμωσης κατά τη γέννηση, μπορούν να αντιμετωπιστούν με συνδυασμό φαρμάκων, όπως ένα αντιπαρασιτικό φάρμακο και φολινικό οξύ.
Για όσους έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα
Εάν δεν έχετε τοξοπλάσμωση, ένα φάρμακο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αποφυγή της μόλυνσης. Για όσους έχουν τοξοπλάσμωση, τα φάρμακα μπορούν να βοηθήσουν στον έλεγχο των συμπτωμάτων. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες αυτών των φαρμάκων μπορεί να είναι πιο σοβαρές σε έναν ασθενή με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα.
Γενικά, όταν η τοξοπλάσμωση επηρεάζει τα μάτια (οφθαλμική τοξοπλάσμωση), είναι καλύτερο να αντιμετωπιστεί από οφθαλμίατρο. Είναι ειδικά εκπαιδευμένοι για τη θεραπεία της φλεγμονής του αμφιβληστροειδούς.
Πώς μπορεί να προληφθεί η τοξοπλάσμωση;
Δεν υπάρχει θεραπεία για την τοξοπλάσμωση. Τα φάρμακα μπορούν να ελέγξουν τα συμπτώματα, αλλά δεν αποβάλλουν το παράσιτο από το σώμα. Είναι καλύτερο να εστιάσετε στη μείωση του κινδύνου, ώστε να προσβληθείτε από το παράσιτο.
Ακολουθούν ορισμένα βήματα που μπορείτε να κάνετε για να αποτρέψετε τη μόλυνση από τοξοπλάσμωση:
- Ποτέ μην τρώτε ωμό ή άψητο κρέας.
- Φορέστε γάντια και πλύνετε καλά τα χέρια σας, μετά από εργασίες στον κήπο.
- Πλύνετε καλά τις επιφάνειες κοπής, τα μαχαίρια και τα χέρια σας μετά την κοπή ωμού κρέατος.
- Πλύνετε τα φρούτα και τα λαχανικά πριν τα καταναλώσετε.
- Ποτέ μην τρώτε/ πίνετε μη παστεριωμένα γαλακτοκομικά προϊόντα.
- Εάν έχετε μια γάτα και θέλετε να περιορίσετε την πιθανότητα τοξοπλάσμωσης, μην ταΐζετε ωμό κρέας της γάτας σας.
- Εάν είστε έγκυος, σκοπεύετε να μείνετε έγκυος ή έχετε εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, θα πρέπει να κάνετε εξέταση αίματος για τοξοπλάσμωση. Με βάση τα αποτελέσματά σας, ο γιατρός σας μπορεί να σας βοηθήσει να αναπτύξετε ένα σχέδιο πρόληψης ή/και θεραπείας της τοξοπλάσμωσης.
Πηγή:
American Acadmey of Ophthalmology/ aao.org